Volgen van welbevinden en betrokkenheid

Kwaliteit meten: welbevinden

Sinds 2005 meten wij het welbevinden van de kinderen op een gestructureerde manier. Dit is een belangrijke indicator, omdat het aangeeft hoe goed een kind in zijn vel zit.

Definitie: kinderen (en volwassenen) met een hoog welbevinden beleven plezier, genieten van onderling contact en van de beschikbare materialen. Ze stralen vitaliteit en tegelijkertijd ontspanning en innerlijke rust uit. Ze stellen zich open en ontvankelijk op voor wat er op hen afkomt. Ze zijn spontaan en durven zichzelf te zijn.

Pas wanneer een kind zich goed voelt, komt het tot ontwikkeling. Welbevinden kan bijvoorbeeld worden uitgedrukt op de volgende schaal:

• 1 erg laag – het kind voelt zich helemaal niet goed (doorlopend huilen, terugtrekken, troost van knuffel of speen, dingen stukmaken e.d.).
• 2 laag – het kind voelt zich nog steeds niet goed, maar de kenmerken van punt 1 zijn niet de hele tijd aanwezig.
• 3 neutraal – het kind lijkt onbewogen, neutraal (lijkt onverschillig, toont weinig emotie, zowel positieve als negatieve signalen zijn weinig uitgesproken).
• 4 hoog – het kind toont voldoening, het kind zit goed in zijn vel maar de kenmerken van 5 zijn niet de hele tijd aanwezig .
• 5 heel hoog – het kind voelt zich duidelijk top en toont voldoening (blij en opgewekt, ontspannen en geen stress-signalen, glimlacht, stralende blik, stelt zich open voor contact met andere kinderen en volwassenen).

Wij streven naar niveau 5, wat niet betekent dat we kinderen de hele dag in alles hun zin geven. Juist een gestructureerde omgeving met heldere regels zorgt voor een gevoel van veiligheid voor een kind. Het bieden van een prettige en emotioneel veilige omgeving aan een kind is buitengewoon belangrijk voor zijn/haar ontwikkeling, maar daarmee zijn we er nog niet.

Tweede pijler van kwaliteit: betrokkenheid

Daarom meten wij sinds begin dit jaar ook gestructureerd de betrokkenheid van de kinderen. Dit kenmerk drukt uit hoe de kinderen hun competenties (sociaal, emotioneel, cognitief) ontwikkelen. Dit meten we af aan een aantal duidelijke gedragskenmerken van betrokkenheid:

• Hoge concentratie, het kind vergeet de tijd en alles om zich heen en gaat op in zijn taak of spel.
• Sterke intrinsieke motivatie, het kind is vanuit zichzelf gedreven om een activiteit uit te voeren en is geboeid door wat hij of zij op dat moment doet.
• Openstaan voor de omgeving, het kind is aanspreekbaar en neemt in zich op wat de omgeving hem of haar te bieden heeft.
• Intense mentale activiteit.
• Enorme voldoening die voortvloeit uit de onbedwingbare drang om dingen te onderzoeken en ondervinden.
• Het kind zoekt de grenzen op van het eigen kunnen, daagt zichzelf uit.

Voorbeeld van betrokkenheid: een kind kan enthousiast reageren als we soep gaan eten. Dat kan echter ook komen doordat het honger heeft. Of omdat het dol is op de balletjes uit de soep. Die kan een jong kind met de hand uit de soep vissen en direct in zijn mond stoppen. Dan is het kind betrokken bij de fysieke activiteit eten. Pas als het kind bijv. geconcentreerd met de lepel eet, en met opperste concentratie probeert de balletjes uit de soep op de lepel en in zijn mond te krijgen, is er ook een mentale inspanning gaande. Dan spreken we van het soort betrokkenheid, dat de ontwikkeling stimuleert.

Professionele aanpak

Beide indicatoren samen vormen voor ons een goede meetlat om te zien of wij slagen in ons streven om een optimale ontwikkelomgeving te bieden aan de kinderen in onze opvang. Ons procesmatige kindvolgsysteem Looqin ondersteunt ons bij de observatiemomenten. Twee keer per jaar observeren wij hoe een kind zich gedraagt en voelt en leggen wij dat vast. In onze manier van kijken naar kinderen gaat het niet zozeer om de prestatie, of de taakvaardigheid van het kind (wat het wel en niet kan). Wij bepalen vooral hoe wij de ontwikkeling kunnen stimuleren met een verbetering van de betrokkenheid en het welbevinden van kinderen.

Kwaliteit door ervaringsgericht werken

Het eindresultaat waar wij naar streven, is dat wij ervaringsgericht werken. Door ons te verplaatsen in het kind, kunnen wij bepalen wat er nodig is voor zijn/haar ontwikkeling. En vervolgens kunnen we dat bieden.

Voorbeeld eindresultaat: Roos klimt vaak op een stoel om zo bij de boekjes te komen. Het gaat haar niet alleen om de activiteit (klimmen), maar ook om het resultaat (boekjes). Dat zien we aan de grote betrokkenheid waarmee ze de boekjes bekijkt. Wij verplaatsen nu de stoel, zodat het boekenrek vrijkomt. Ook zetten we wat boekjes neer op ooghoogte van Roos. Zo kan ze erin kijken, wanneer ze daar zin in heeft. Daarnaast bieden we haar klim- en klautermogelijkheden die wat veiliger zijn dan de stoel en het boekenrek. Zo sluiten wij aan bij haar ontwikkelbehoeften.

Betrokken ouders/verzorgers en kennisuitwisseling

Een keer per jaar, zo rond de verjaardag van het kind, gaan wij met de ouders om tafel om te bespreken hoe het gaat. In een 10-minutengesprek delen wij de observaties van de afgelopen periode. Natuurlijk spreken we de ouders daarnaast veel vaker wel even over het kind, bijvoorbeeld tijdens de haal- en brengmomenten.

Ouders kunnen altijd bij ons terecht met (opvoedings-)vragen of adviezen over hun kind. Daarvoor maken we graag een extra afspraak. We vinden het fijn als ouders betrokken zijn bij ons werk en onze benadering van het kind. Dat schept ruimte om met de ouders samen af te stemmen hoe zij en wij het kind het beste kunnen begeleiden.